تروما چیست؟
تروما (Trauma) به معنای ضربه ناگهانی است که به دندانها وارد می‌شود و نتیجه آن شکستن و از بین رفتن دندان است.ترومای دندان می‌تواند در سنین کودکی و در دندانهای شیری اتفاق بیفتد. به عبارت دیگر، تروما بیشتر برای کودکان رخ می‌دهد که اکثر مواقع نیز در مدارس است.
بازیگوشی کودکان، کتک کاری، تصادف با وسایل نقلیه و … موجب آسیب به دندانها و تروما می‌شود. دندانهای شیری به دلیل استحکام کمتر، بیشتر در معرض تروما قرار می‌گیرند. بطوری که ۳۰ درصد کودکان زیر ۷ سال دارای سابقه ضربه به دندانهای شیری هستند. سنین ۶ تا ۱۲ سالگی که دوره بازیگوشی برای کودکان محسوب می‌شود، میزان صدمات دندانها و بویژه دندانهای قدامی افزایش مییابد.
در حال حاضر به دلیل افزایش تحرك و فعالیت‌های ورزشی، پسران دو برابر دختران در معرض صدمات تروما قرار می‌گیرند. در این صورت آسیب ناشی از ضربه می‌تواند از یک ترك کوچک در مینا تا بیرون آمدن کامل دندان از جایگاه خود متفاوت باشد.
اقدامات لازم برای تروما در دندانهای شیری
با توجه به اینکه پیشگیری همیشه از درمان بهتر است لذا باید تا حدالامکان از رخ دادن تروما جلوگیری کرد. کودکان به هنگام بازی باید از محافظهای دندانی استفاده کند. همچنین باید به محیط بازی کودك توجه نمود و با استفاده از کفپوش نرم در محیط بازی بچه‌ها، تمهیداتی اندیشیده شود.
انجام مشاوره جهت درمان و احیای دوباره دندان دچار تروما شده یکی از نکاتی است که باید توسط والدین صورت بگیرد. کاشت دندان برای کودکان زیر ۱۸ سال وجود ندارد. لذا کودکانی که دندان شیری خود را در نتیجه تروما از دست داده‌اند، باید تا زمان رویش دندان دائمی از یک دندان مصنوعی استفاده نمایند.
- برای تسکین درد دهان و لثه کودک می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد.
- برای کنترل خونریزی لثه، یک گاز استریل را در محل کنده شدن دندان نگه دارید.
- ریشه دندان کنده شده نباید لمس شود و برای جابه جایی دندان با تاج، نباید به لثه دست زد. ضمن اینکه ریشه دندان نیازی به تمیز کردن ندارد و این کار توسط دندانپزشک انجام شود.
- برای تمیز کردن دندان تروما شده تحت هیچ شرایطی از مسواک و الکل استفاده نکنید.
- اگر در اثر تروما مقداری از دندان شکسته است، باید تکه دندان را درون شیر یا بزاق دهان گذاشت و سریعا به نزد دندانپزشک برد.
- در صورتی که دندان لق شده است باید تا رسیدن به مرکز درمانی فشاری روی دندان وارد نشود.
دو عامل کلیدی برای دندان دچار تروما شده عبارتند از زمان درمان و محیط نگهداری. زمانی که دندان کاملا از جای خود جدا شده، باید از شستن و دستکاری ریشه دندان خودداری کرد. زیرا این کار الیاف ریشه دندان که می‌تواند به جایگذاری و محکم شدن دوباره دندان کمک کند را از میان می‌برد. بهترین کار قرار دادن دندان در جای خود و مراجعه سریع به دندانپزشک است.
تحت هیچ شرایطی نباید از کنار ضربه خوردن به دندان حتی اگر ظاهرا آسیبی ایجاد نشده است، گذشت. در این شرایط معاینه دندانپزشکی الزامی است.
در هنگام بیرون افتادن دندان ابتدا باید آن را پیدا کرد. برای برداشتن دندان باید آن را از ناحیه تاج بگیرید و به ریشه آن دست نزنید. سپس باید با فشار ملایم آب ولرم دندان را شسته و از خشک کردن آن با پارچه خودداری نمایید.
پیشگیری از تروما در کودکان
آموزش برای اطلاع والدین، کودکان و معلمان نسبت به نحوه پیشگیری از صدمات تروما از رخ دادن این اتفاق پیشگیری مینماید.
مراقبت از کودکان در هنگام بازی در پارک و یا بازی با دیگر بچه‌ها اهمیت زیاد دارد.
استفاده از کمربندهای محافظت کننده و تهیه صندلی‌های مطمئن در هنگام رانندگی یکی از مواردی است که والدین باید به آن توجه کنند.
استفاده از محافظهای دهانی تروماهای دندانی را باید جدی گرفت. آبسه‌های مکرر آزار دهنده و یا سیاه شدن ممکن است از عوارض تروماهای دندانی باشند.
